فرز کارکرده | شاید بتوان ابزارهای برشی را قدیمیترین ادوات ساخته بشر دانست، به ویژه برای انجام اموری که با دست خالی قادر به تحققشان نبوده است . با گذر از چماقها که تنها کاربرد جنگی (شکار، حمله و دفاع) داشتهاند، ابزارهای برشی و در رأس آنها چاقو که گاه به صورت سنگی لبه دار و نوک تیز و گاه به صورت فلزی تراش خورده خودنمایی میکردهاند دارای بیشترین کاربرد نزد نیاکانمان بودهاند.
این در حالیست که هرچه به دوران معاصر نزدیکتر شدهایم، نه تنها از اهمیت این ابزارآلات کم نشده، بلکه بواسطه گسترش علم، افزایش تجربه، کسب توانایی ساخت ابزار و قالبهای متنوع یا تغییر شکل مواد گوناگون توسط انسان به تنوع کاربردهایشان نیز اضافه شده است .
فرز کارکرده به عنوان یکی از این محصولات – که خود به عنوان یک Milling Cutter عضوی از خانواده بزرگ ابزارآلات سی ان سی به شمار میرود – با داشتن چنین پیشینهای به محصولی که اینک هست تبدیل شده و در ابعاد و اشکال مختلف قابل تهیه میباشد . در ادامه این مطلب قصد داریم تا به بررسی فرز کارکرده بپردازیم. چنانچه به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این محصول علاقه دارید تا انتها با ما همراه باشید:
فرز کارکرده چیست؟
فرز کارکرده مثل الماس استوک همانطور که از نامش مشخص است محصولیست که پیش از این مورد استفاده قرار گرفته، حال اینکه ممکن است تنها 5% از لبه برشی آن مصرف شده باشد، خواه 95% !
این محصول که بواسطه حرکت دورانی نوک و کنارههای برنده خود قادر به براده برداری از سطح و عمق متریال تحت پرداخت میباشد همانند همه محصولات یا ابزارآلات دیگر دارای عمر مفیدیست که در این مورد میزان سلامت قسمتهای برنده آن معیاری برای شناسایی میزان عمر باقی ماندهاش خواهد بود .
در همین رابطه گاهی این محصولات پیش از اینکه به طور کامل مستهلک شوند و دیگر نتوان از آن ها استفاده کرد از دور خارج میگردند؛ به عبارتی بهتر در موارد متعددی پیش از اینکه به کلی بازدهی خود را از دست داده و به ضایعات تبدیل شوند از دور خارج شده و با محصولات نو جایگزین میشوند، در نتیجه فرز یا اینسرت استوک لزوماً یک ابزار بی مصرف و بدون بازدهی نیست.
چرا یک فرد یا مجموعه با وجود کارا بودن محصولات یا ابزارهای مصرفی آن ها را تعویض می کنند؟
طبق اصول مدیریت ابزار از زیر مجموعه مباحث تعمیرات و نگهداری، گاهی برای عوض کردن یک قطعه نباید منتظر خراب شدن آن ماند.
اگرچه ممکن است مدت زمان صرف شده برای تعویض یک قطعه خراب با نو در حالت از پیش برنامهریزی شده و خرابی ناگهانی آن تفاوتی نداشته باشد، اما حالت دوم به طور غیرمستقیم زیانهایی برای ما یا مجموعه تولیدیمان دارد.
در حالت اول این جابجایی در یک زمان مشخص، به دور از پیک کار، در زمانی که خط تولید و کارگران مشغول کار نیستند و در یک کلام سرفرصت قطعات تعویض میگردند ولی در حالت دوم در زمانی پیش بینی نشده که به قولی عامیانه «دستمان را زیر سنگ یا در پوست گردو» میگذارد ملزم به انجام این کار هستیم. مشخص است که خرابی ناگهانی تبعات منفی زیادی را در پی خواهد داشت.
از سوی دیگر استفاده از یک برنامه مدون تعویض سبب می شود تا در صورت تعدد قطعات تعویض پذیر، تنها یکبار زمان، انرژی و هزینه برای تعویض، ترمیم یا تعمیر آن صرف شود.
یک مثال ساده
چراغهای سقفی یک کارخانه را در نظر بگیرید که همگی با هم نصب شده اند. زمانی که چندتایی از آن ها با فواصل کم و بدون دلیل خاصی میسوزند، میتوان نتیجه گرفت که عمر همه آن ها کم کم رو به پایان است .
به همین منظور دپارتمان مربوطه به جای اینکه هر دفعه لامپ سوختهای را عوض کند، به یکباره همه چراغهای موجود از سالم و خراب را تعویض کرده و بدین ترتیب تا دور بعدی خراب شدن این محصولات به آن ها دست نمیزند.
لازم به ذکر است که
- در این پروسه محصولاتی (لامپهایی) سالم هم پیدا میشوند که با نمونهای نو جابجا شدهاند.
- با این کار اگرچه در ظاهر اسراف شده و محصولاتی که هم اکنون هم کار می کردند از دور خارج شده اند، اما در نفر کار ساعت صرفهجویی قابل توجهی شده است .
- مدیریت ابزار توسط مجموعه های بزرگ اجرا شده و ممکن است همگان از آن اطلاع نداشته یا اعتقاد نداشته باشند.
- دوره عمر مفید توسط کارفرما و مطابق با حساسیتهای آن تعریف میشود، مثلاً در موارد حساس میزان عمر مصرف کم بوده و اگر یک محصول تنها 20% توان خود را مصرف کرده باشد نیز لازم است از دور خارج شود .
این توضیحات چه ارتباطی با فرز کارکرده دارد؟
در صنایعی نظیر هوافضا، هواپیماسازی یا تولید اتومبیلهای لوکس، قالبسازیهای نظامی و … گاهی پیش میآید که دقت بالای طراحی قالب یا ساخت محصول مطلوب ماست. ممکن است در شرایطی که ابزار مد نظر اندکی کند شده یا از تیزی آن کاسته شود نتوانیم به استاندارد ساخت محصول برسیم، فلذا نیازمند تعویض ابزار هستیم .
در چنین شرایطی آیا می توانیم بگوییم ابزار فوق الذکر مستهلک و غیر قابل استفاده است؟ خیر
با عنایت به این توضیحات ما در مجموعه استوک ابزار پوررضا با گرد آوردن فرزهایی نظیر آنچه بدان اشاره شد محصولات کارکرده اما با کیفیت را در اختیار متقاضیانشان قرار می دهیم .
یک ابزار برشی مؤثر دارای چه ویژگیهاییست؟
- این محصول باید 30 الی 50 درصد سختتر از مادهای باشد که آن را برش داده یا پرداخت میکند.
- به راحتی ساخته شده و الگوی آن تکرارپذیر است .
- دارای هدایت حرارتی بالایی میباشد.
- ضریب اصطکاک پایینی دارند.
- در برابر سایش بسیار مقاوم بوده و
- از نظر شیمیایی بی اثر و پایدار باشد.
رعایت همین چند نکته ساده سبب میشود تا تولیدکنندگان مطرح سراسر جهان همه اطلاعات مورد نیاز کاربر، پیش از خرید و مصرف آن را بر روی بستههای الماسهای خود بزنند . این در حالیست که در مواردی که این محصولات در قالب فرز کارکرده استفاده میشوند و فاقد این اطلاعات هستند، راهنماییهای لازم توسط کارشناسان امر – متخصصین فعال در مجموعه استوک ابزار پوررضا – ارائه میشود.
در همین اثنا قصد داریم تا در ادامه به بررسی رایجترین جنسهای فرزهای انگشتی موجود در بازار بپردازیم:
ابزار کربن فولادی
این محصولات ابزارهای برش ارزان قیمتی هستند که عمدتاً برای عملیاتهایی با سرعت پایین استفاده میشوند. آنها دارای ترکیب کربن 0.6 الی 1.5 درصدی با مقدار کمی منگنز و سیلیکون هستند. این ابزارآلات عمدتاً در مته های پیچشی، ابزارهای شکل دهی، فرز انگشتی استوک و تراشکاری مورد استفاده قرار میگیرند.
فولاد پرسرعت (HSS)
از فولاد کربن بالا با مقدار معقولی از آلیاژهای کروم، تنگستن و مولیبدن تشکیل شده است. با این ترکیب، سختی، مقاومت در برابر سایش و چقرمگی آن بهبود می یابد. همچنین نرخ حذف بالاتری را برای فلزات و سایر مواد ارائه می دهد. برای بهبود عملکرد آن باید از عملیات سطحی خاصی استفاده کرد.
سرامیک
این ابزارهای شیمیایی خنثی در برابر خوردگی مقاوم بوده و 10 برابر سریعتر از فولاد پرسرعت هستند. معمولاً اکسید آلومینیوم و نیترید سیلیکون مواد سرامیکی را تشکیل می دهند. پروژه هایی که نیاز به عملیات پایانی درجه یک دارند معمولاً از سرامیک استفاده می کنند.
کاربید سیمانی
ابزار کاربید سمنتی برای عملیاتهایی با سرعت بالا طراحی شده و فوق العاده سخت می باشند. آنها می توانند گرمایی تا دمای 1000 درجه سانتیگراد را تحمل کند. به طور معمول از تانتالیوم، تیتانیوم و تنگستن تشکیل شده و در عملیاتی که نیاز به پرداخت سطحی با کیفیت بالا دارند نیز از آنها استفاده می کنند.
طبقه بندی های دیگر جنس فرز کارکرده عبارتند از ابزار الماس، نیترید بور مکعبی (CBN)، سیالون و سرمت.